We associëren Molenbeek allerminst met Grieken! Nochtans was ​hun aantal in de gemeente tot voor kort nog redelijk aanzienlijk. Zo situeert één van de vijf Grieks-orthodoxe kerken die Brussel rijk is zich in de buurt van de Zwarte Vijvers. Vele Brusselse Grieken treffen hier wekelijks hun vrienden, kennissen en lotgenoten. Ieder jaar trekt op Paaszaterdag onder luid gezang de ‘Epitafio’ uit, een processie met de lijkbaar van Christus.

De Griekse gemeenschap is al bijna honderd jaar aanwezig in België. Toch blijft ze als groep steevast onder de radar. Het grootste aantal Grieken belandde hier via de Belgisch-Griekse arbeidsakkoorden uit 1957. Griekse mannen verkregen - net als zovele ‘gastarbeiders’ - een definitieve verblijfsvergunning na vijf jaar werk in de steenkoolmijnen. Velen hoopten nadien in Brussel fortuin te vergaren. Voor de meesten bleef het bij hard labeur op de vele stadswerven zoals die van de metro. Sommigen begonnen een eigen zaak als kruidenier, taxi-chauffeur of cafébaas. Zo waren er in Oud-Molenbeek in de jaren ’70-’80 een twaalftal Griekse cafés, een generatie waarvan het volkscafé ‘La Rose Blanche’ het allerlaatste is. Griekse vrouwen gingen aan de slag in fabrieksateliers of deden schoonmaakjobs.

 

De volledige maand oktober hielden we de markante ‘witte kerk’ van Molenbeek uitzonderlijk open voor het publiek. Bezoekers konden niet alleen van deze prachtige ruimte vol art-deco genieten maar ook deelgenoot worden van een verborgen migratiegeschiedenis: de Grieken van Molenbeek!

(Ex) Molenbekenaars van Griekse origine openden hun familie-albums, als getuigenis van hun Molenbeekse jaren. De foto’s werden verzameld en presentatieklaar gemaakt in samenwerking  met Maria Dermitzaki. De expo kwam tot stand in nauwe samenwerking met de Molenbeekse Griekse (kerk)gemeenschap en vele partners en vrijwilligers. Ze brengt ons iets bij over hoe bevolkingsgroepen in Molenbeek komen en gaan en hoe minderheden hun bijdrage leveren aan de diversiteit van een gemeente. De Sint-Jan-de-Doperkerk werd niet toevallig als locatie gekozen. Zij was de gastplek voor de eerste Grieks-orthodoxe erediensten van de Molenbeekse Grieken. De expo viel ook vormelijk samen met deze ruimte. Hij werd bedacht door Poli Roumeliotis en Kris Kaerts.

 

Met vrijwilligers van alle leeftijden werkten we aan een bijzondere constructie in betonijzer o.l.v. decorbouwer en scenograaf Peter Maschke.

De constructie refereerde aan het materiaal waarin de kerk werd gemaakt: beton! Deze kerk is één van de drie betonnen kerken van Brussel en is een ontwerp van de bekende architect Joseph Diongre. De installatie herinnerde aan het harde labeur van de mannen op de Brusselse werven. De houten tafels waarop de ingekaderde foto’s werden opgesteld refereerden naar de ateliers waarin de vrouwen tewerkgesteld werden. Zij werden gemaakt door de jongeren van Groep Intro, een vormingsinitiatief in Molenbeek van kwetsbare jongeren, veelal van Roma-origine. Bij de geleide bezoeken getuigden oudere Grieken en oudere Molenbekenaars over ‘hun’ Molenbeek van vroeger. Tijdens de tentoonstelling konden betekenisvolle voorwerpen uit de tijd van de grote migratiesprong naar België in een vitrinekast worden ‘geofferd’.

Op zondag 29 oktober werd de tentoonstelling afgesloten met een Grieks-Pontische dans waaraan ‘Brusselaars van honderd origines’ konden deelnemen.  Snuister gerust nog eens door het tekstboekje!